Bây giờ chúng ta kiểm điểm lại xem mỗi ngày để dành thì giờ được bao nhiêu. Trong các loại văn, có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Nhưng thế nào bạn cũng phải chú ý tới bổn phận đó vào một lúc khác.
Ý muốn đó có nhiều tên. Nó ngắn quá đi thôi. Bạn đi chưa được mười bước thì trí óc bạn đã nhảy nhót ra khỏi vật đó, và đương giỡn với vật khác dưới mắt bạn.
Và càng ít suy nghĩ bao nhiêu thì càng ít có lý trí bấy nhiêu. Thế là 6 giờ, có lẽ hơn nữa, đã trôi qua từ khi bạn ở sở ra, trôi qua như một giấc mộng, trôi qua như ảo thuật, không sao hiểu được. Tôi có thể nghe óc bạn như nghe điện thoại ở nên tai tôi vậy.
y không đáng được tiếp tế thời gian, phải khoá công tơ lại cắt thời gian của y đi". Chẳng hạn bạn có thể đọc cuốn "Xem tranh cách nào?" của Clermont Witt, hay cuốn "Xét các công trình kiến-trúc cách nào?" của Russell Sturgis. Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn.
Hôm đó, bạn không bỏ ra 45 phút để sửa soạn đi ngủ. Bạn có nhớ, buổi sáng đó, nhận được một bức thư khiến bạn lo lắng, cân nhắc kỹ lưỡng khi trả lời không. Tôi có thể nghe óc bạn như nghe điện thoại ở nên tai tôi vậy.
Nếu bạn tự thấy muốn mở rộng chương trình thì tùy ý, miễn là đừng bị cái gì bắt buộc và coi thì giờ thêm đó như là một mối lợi bất ngờ, chứ không phải là lợi tức thường xuyên, như vậy bạn có thể trở lại chương trình sáu ngày một tuần mà không có cảm tưởng rằng mình hóa nghèo hơn và thụt lùi. Có sao đâu? Tôi biết rằng bạn thưởng thức được âm nhạc, vì vậy các dàn nhạc mới lựa toàn những bản hay, bỏ hết những bản dở. Đó không phài là lời khuyên của tôi, mà là lời khuyên của những người khôn nhất, thực tế nhất ở đời.
Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Lần lần bạn nghiên cứu những vấn đề khó hơn và bạn sẽ có thể dùng luật nhân quả giảng cho tôi tại sao những con đường thẳng băng ở Luân Đôn lại ngắn như vậy còn ở Paris lại dài hàng mấy cây số. - Vâng, bất kỳ cái gì cũng giản dị như vậy.
Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Bạn đừng tưởng tượng rằng tuần sau, nước sẽ ấm hơn đâu. Dùng thời gian đó cho hợp lý, cho hiệu quả là vấn đề khẩn cấp nhất.
Bạn đừng quên rằng những điều bất ngờ rất thường xảy ra, cũng đừng quên bản tính của con người. Đó không phài là lời khuyên của tôi, mà là lời khuyên của những người khôn nhất, thực tế nhất ở đời. Xin bạn nhớ; không ai cướp được bảo vật đó của bạn.
Chắc chắn là như thế sẽ có lợi. Tri thức có những khu vực mênh mông, ngoài văn chương và trong những khu vực đó, nếu biết khai thác thì mùa màng sẽ rất tốt. Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương.