Thoạt đầu, giá bị chi phối bởi các nguyên tắc căn bản, nhưng đến một lúc nào đó nó sẽ bị chi phối bởi những tiên đoán đầu cơ. Cũng may là ông nhớ đến điều này vì bà B còn sống và tiếp tục làm việc đến năm 103 tuổi! Giá cổ phiếu thể hiện sự đam mê kiểu bài bạc thay vì niềm tin vào giá trị tiềm ẩn của các công ty.
Đây là câu Warren trích dẫn từ nhà triết học người Anh Bertrand Russell. Nếu các nhà quản lý quỹ khổng lồ không bị ám ảnh bởi việc kiếm tiền nhanh chóng, Warren có lẽ đã không thể nào có được những thương vụ béo bở làm nền tảng cho sự nghiệp của mình. Chỉ cần một ước tính sai là toàn bộ hệ thống vận hành sẽ tan vỡ.
Khi thị trường giá giảm thì các nhà đầu tư khác hoảng sợ vì không ai muốn mua cổ phiếu nữa. Và nếu bạn còn lo lắng về tiền bạc, thì hãy nhớ rằng những người yêu thích công việc của mình là người sẽ nổi bật trong lĩnh vực của mình và cuối cùng sẽ làm ra nhiều tiền nhất, cho dù khởi đầu là một người di cư từ Nga không biết đọc biết viết nhưng yêu thích bán đồ gỗ, hay một thằng con trai kỳ quặc của một anh trực quầy rau quả có khiếu về số má và cổ phiếu. Bí quyết vĩ đại nhất để làm giàu là dùng tiền để sinh ra tiền, với số vốn ban đầu càng lớn càng tốt.
Và nếu bạn còn lo lắng về tiền bạc, thì hãy nhớ rằng những người yêu thích công việc của mình là người sẽ nổi bật trong lĩnh vực của mình và cuối cùng sẽ làm ra nhiều tiền nhất, cho dù khởi đầu là một người di cư từ Nga không biết đọc biết viết nhưng yêu thích bán đồ gỗ, hay một thằng con trai kỳ quặc của một anh trực quầy rau quả có khiếu về số má và cổ phiếu. Bạn cũng nên đối xử tương tự với cơ thể và trí óc của mình. Tôi mua cổ phiếu với giả định rằng họ sẽ đóng cửa thị trường chứng khoán vào ngày mai và chí mở cửa lại sau 5 năm nữa.
Sự phức tạp càng cao, thì nhu cầu phải có chuyên gia hướng dẫn càng tăng. Câu hỏi đặt ra là liệu tăng trưởng sẽ đến, và nếu có tăng trưởng, liệu tôi có sẵn sàng trả tiền cho nó không? Nếu công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững, tăng trưởng sẽ đến, nhưng nếu bạn trả giá cổ phiếu quá cao, bạn gần như đã làm giảm con số bạn kiếm được trong tương lai từ thương vụ đầu tư này - tức là làm giảm tỉ suất lợi nhuận hàng năm. Vì vậy nếu bạn phải thuê những người không trung thực, hãy cố gắng tìm những người không chăm chỉ và đầu đặc đầy đất — như thế thì có muốn ăn cắp họ cũng chỉ ăn cắp được đất đặc mà thôi.
Qua thời gian dài, quyền năng kinh tế của những doanh nghiệp này sẽ điều chỉnh những sai lầm về định giá thấp của thị trường chứng khoán. Cray cho biết những kỹ sư khác thường dừng lại sau ba lần thử, nhưng ông thì vẫn tiếp tục cho đến khi nào đạt dược đúng như tính toán mới thôi, cho dù là phải làm sai hàng trăm lần. Người thông thái biết rằng nếu bạn kết hôn vì tiền, bạn sẽ phải trả giá đến từng đồng xu mọn.
Họ bán rẻ nhưng kiếm được nhiều tiền hơn vì họ bắt đầu với mức giá mua vào thấp. Hãy làm những gì bạn yêu thích và tiền bạc sẽ đến. Nếu ta đi làm cho một công ty có cơ cấu kinh tế yếu kém thì ta không thể trông mong mình đạt thành quả cao, bởi công ty của ta không làm ăn tốt.
Tính cẩn trọng trong các quyết định đầu tư có thể giúp bạn tránh những hành động điên rồ và giúp bạn làm giàu. Nếu nó còn phải liên tục thay đổi sản phẩm để cạnh tranh thì lại phải chi tiền cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Warren đã mua hàng tấn cổ phiếu của công ty này và bán lại sau đó vài năm với tỉ lệ sinh lợi hàng năm cao hơn 20%.
Tiền bạc không làm thay đổi con người. Đó chính là lý do vì sao Warren thích mua cổ phiếu của những công ty như Wrigleys và Coca-Cola thay vì GM hay Intel. Vì vậy, Warren không bao giờ mua cổ phiếu của một công ty nếu như ông chưa thể đánh giá được tiềm năng hoạt động trong tương lai của nó.
Cho dù nó có giỏi cách mấy, cho dù nó có áp dụng được nhiều sáng kiến đến mấy, hoặc cho dù có ném thêm bao nhiêu vốn vào nó, thì kết quả vẫn không thay đổi - các đối thủ cạnh tranh ở nước ngoài luôn có thể sản xuất vải sợi với chi phí thấp hơn tại Mỹ. Bạn cần phân biệt rõ giữa một công ty tốt và một công ty tồi, và bạn cần biết rõ cách xác định việc một công ty đang được định giá quá thấp hay quá cao. Vì vậy bạn có thể tiết kiệm được tiền bạc và công sức bàng cách chọn đúng chuyến tàu cẩn lên.